De gedrukte editie van deze titel is uitverkocht en wordt niet meer herdrukt.
Fon Jelde. Opstellen van D.J. Henstra over middeleeuws Frisia bevat een achttiental artikelen die Dirk Jan Henstra publiceerde in het decennium na verschijning van zijn dissertatie The Evolution of the Money Standard in Medieval Frisia. A Treatise on the History of the Systems of Money of Account in the Former Frisia (c.600-c.1500).
In de vroege en hoge middeleeuwen besloeg het Friese gebied de gehele kuststrook van Zeeland tot de Wezermonding. De Noordzee werd wel de Mare Fresonum (‘Zee der Friezen’) genoemd. Dorestat bij Utrecht was van de 7e tot in de 9e eeuw één der voornaamste handelsplaatsen van het Frankische Rijk en de Friezen waren de belangrijkste handelaren en zeevaarders van toenmalig Noordwest-Europa. Frisia was dan ook een van de eerste West-Europese gebieden waar zich een geldstelsel ontwikkelde. Omdat de Friezen geen overheid met direct gezag kenden, ontwikkelde het geldstelsel zich volgens de eigen wetten van vraag en aanbod – een uniek geval in middeleeuws Europa.
Centrale thema’s van de bundel zijn de ontwikkeling van de regionale geldstandaards in middeleeuws Frisia, het inzetten van kennis van de geldstandaards voor brondatering en de geschiedenis van het grafelijk gezag in het Frisia van de volle middeleeuwen. Het onderzoek van Henstra is zodoende niet alleen van economisch-historisch belang, maar tevens uiterst relevant voor de numismatiek, mediëvistiek, genealogie en de regionale geschiedenis van het middeleeuwse Frisia.
De redactie over de bundel is gevoerd door Anne Tjerk Popkema. De bundel is rijkelijk voorzien van illustraties (grotendeels in kleur) van munten, kaarten, historische stukken en grafieken. Verder bevat het boek verschillende appendices en een uitgebreid register.
Recensies
‘Fon jelde [is] een must have voor iedereen die zich op enigerlei wijze bezig houdt met het Fries-Groningse gebied in de Middeleeuwen’. Riemer Janssen, Stad en Lande 2011 (3), p. 43.
W. op den Velde in De Beeldenaar 36 (2012-1), p. 32
Symen Schoustra in het Friesch Dagblad, 16 juli 2011, katern Sneinspetiele, p. 27
Inhoudsopgave vii
Verantwoording illustraties ix
Voorwoord xi
Inleiding van D.J. Henstra xiii
1 De evolutie van de geldstandaard in het middeleeuwse Frisia. Een studie over de geschiedenis van de rekengeldsystemen in voormalig Frisia (ca. 600-ca. 1500) 1
2 Het probleem van de geldbedragen in de Lex Frisionum 47
3 Weergeld in de Friese landen. Hulpmiddel bij datering van teksten uit middeleeuws Frisia (600-1500) 71
4 De eerste optekening van de algemeen-Friese Keuren 97
5 Fon jelde en de datering van de vijftiende algemeen-Friese Keur 127
6 Het veengebied aan de overzijde van de Nagele 135
7 De Winsumer koninklijke oorkonde van 1057 145
8 De herkomst van Saksische gravenrechten in Westerlauwers Friesland (ca. 950-ca. 1150) 159
9 Nogmaals: De herkomst der Brunonen 169
10 De grafelijkheid in Westerlauwers Friesland na de moord op Hendrik de Vette (1101-1138) 173
11 De wereldlijke positie van de bisschop van Utrecht in Westerlauwers Friesland 191
12 Jever, pionier van de nieuw-Friese geldstandaards? 207
13 Middeleeuws geldwezen van de Groninger Ommelanden. Uit een onderzoek naar de evolutie van de geldstandaard in middeleeuws Frisia 225
14 Laatmiddeleeuwse munten in Oostergo (i.s.m. J.C. Van der Wis) 245
15 Geldsoorten in de middeleeuwse Friese boetere gisters, in het bijzonder in het exemplaar van Druk van Hemma Odda zin 253
16 De koninklijke adelaar op Groninger stedelijke munten (i.s.m. J.C. Van der Wis) 275
17 Het goudgeld van Groningen nader bekeken (i.s.m. J.C. Van der Wis) 285
18 Een geldwezen zonder centrale sturing 311
Appendix A Bibliografische lijst van oorspronkelijke publicatie van de artikelen van D.J. Henstra 315
Appendix B Muntsoorten en rekeneenheden gebruikt in een Fries/Gronings geldstelsel to ca. 1500 317
Appendix C Lijst van koningen over Frisia (tot ca. 1500) 321
Appendix D Verwantschapsschema’s A en B 323
Lijst van gebruikte bronnenafkortingen 327
Bibliografie 329
Register 347
