Dit boek bevat vijf langere en twee korte artikelen, die los van elkaar staan. De twee korte verhalen zijn een aanvulling op een artikel in Kritische nabeschouwingen (2015), en een korte verhandeling over een onversierde beker uit Angelslo. Het langste artikel is een volledig geïllustreerde verhandeling over de Midden-Neolithische hamerbijlen in Nederland. De resterende vier artikelen hebben als gemeenschappelijk kenmerk dat ze gegevens uit verschillende bronnen combineren, wat tot nieuwe inzichten leidde. Op basis daarvan kreeg dit boek zijn titel.
Behandeld worden:
– het 8.2 ka event: in Europa niet de droge, koudere periode die klimaatmodellen berekenden, maar een periode met warmere zomers dan de huidige.
– Midden-Neolitische hamerbijlen.
– de opgraving van J. Hofstede bij Zeijen in 1809: niet hunebed D5, maar een grafheuvel; niet een Angelsaksische pot, maar vrijwel zeker een late klokbeker.
– houtconstructies en hefbomen bij steenkisten op Sumba.
– Angelslo: de onversierde beker uit een grafje met groensteenbijltje en vuursteenklingetje zou een vroege klokbeker kunnen zijn.
– de ‘hockeystick’ van Nieuw-Dordrecht, in 1960 opgegraven onder de veenweg, was een slagwapen van een type dat al rond 4200 v.Chr. bekend was en zeker tot ca 1200 n.Chr. in gebruik bleef. Vanaf ca 500 v.Chr. werden vergelijkbare houten voorwerpen echter ook gebruikt in balspelen waaruit later colf, kolf, golf, hockey, bandy, hurling en shinty ontstonden.
– al sinds jaren wordt getwist over de datering van de vulkanische eruptie van het Griekse eiland Thera. Er is namelijk een verschil van een eeuw tussen de traditionele archeologische datering (ca 1520 v.Chr.) en de datering volgens gecalibreerde 14C-dateringen (ca 1620 v.Chr.). Aan de archeologische datering is echter geen twijfel mogelijk. De fout moet zitten in de huidige jaarring-ijkcurve, die verantwoordelijk is voor de te oude gecalibreerde getallen.
Voorwoord 7
De zomers in Europa waren tijdens het 8.2 ka event minstens zo warm als de huidige 9
Bijlage: Dennengroei op het veen ten oosten van Emmen tijdens perioden van droogte in het Vroeg- en Midden-Atlanticum 25
Summary 27
Midden-Neolitische hamerbijlen in Nederland opnieuw bekeken 33
Summary 134
Het onderzoek van J. Hofstede in september 1809 bij Zeijen: wat werd er onderzocht, waar lag dat object, en wat werd er gevonden 143
Bijlage: De collectie-Hofstede in Amsterdam, en de overdracht aan Leiden in 1825/26 160
Summary 163
Houtconstructies en hefbomen bij steenkisten op Sumba 167
Summary 168
Een graf met onversierde klokbeker, groensteenbijltje en vuursteenklingetje in Angelslo? 173
Summary 178
De familierelaties van de ‘hockeystick’ van Nieuw-Dordrecht 181
Bijlage: De veenweg van Nieuw-Dordrecht (XXIBou) 207
Summary 215
Met dank aan Rib-Hadda van Gubla, Aziru van Amurru en Mursili II van Hatti 219
Bijlage 1: De datering van de perioden LHII/LM 1B t/m LH/LM III C 238
Bijlage 2: De ‘absolute’ chronologie van de vroege 18e dynastie 240
Bijlage 3: De datering van LMIA 243
Bijlage 4: De stormstele van Amosis 243
Bijlage 5: De archeologische datering en de veronderstelde dendro- en ijsdateringen van de Thera-eruptie 247
Bijlage 6: Een verklaring van de afwijkende gecalibreerde 14C-ouderdommen 251
Summary 253
Dankbetuigingen 259
