Wie de Groningse senaatskamer betreedt, wordt aangekeken door vele statige gezichten boven plechtige toga’s en stralend witte beffen. Achter deze hoogleraarportretten gaan verrassende verhalen schuil. Dit boek vertelt de fascinerende geschiedenis van de Groningse senaatsgalerij, die ooit in 1618 begon met vier portretten van de eerste rectoren, die de universiteit in de eeuwen daarna academische glans verschafte, die de gemoederen van de geleerden soms danig bezighield en die de afgelopen jaren een opmerkelijke revival beleefde.
Jolanda Oosterheert verhaalt over de hemelbollen van Nicolaus Mulerius, de japonse rok van Johannes Mensinga en de ‘hofschilders’ van Academie Minerva die de universiteit van vele portretten heeft voorzien. Tevens schetst ze de geschiedenis van de verblijfplaats van de galerij: de verschillende academische gebouwen, waar branden woedden, renovaties werden verricht en waar ooit behalve studenten en hun hoogleraren ook kippen en geiten rondliepen.
De bijdragen van Rudi Ekkart, Lyckle de Vries, Klaas van Berkel, Franck Smit, Brigitte Hekker en Carolien ten Bruggencate, allen over onderwerpen die op de een of andere manier raken aan de portrettencollectie van de RUG, geven deze catalogus een extra dimensie.
Over de auteur
Jolanda Oosterheert studeerde geschiedenis en kunstgeschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen en heeft onder andere opdrachten uitgevoerd voor het Universiteitsmuseum, de Commissie Geschiedschrijving RUG en het Rijksmuseum Amsterdam.
Het verhaal van de Groningse senaatsgalerij 9
De academische portrettraditie 11
De Groningse universiteit heeft de primeur in Nederland 11
De traditie vindt zijn beslag 16
< Rudi Ekkart, Het geleerdenportret in Groningen 19 >
< Lyckle de Vries, ‘Ingeboorne aart’ of ‘uitwendige gedaante’? 25 >
De senaatsgalerij door de eeuwen heen 33
De ‘geschilderde afbeeldsels’ in de zeventiende en achttiende eeuw 33
Hoge toppen, diepe dalen: de Groninger galerij in de negentiende eeuw 38
Portretperikelen in de eerste helft van de twintigste eeuw 45
Meer hoogleraren, minder portretten. De senaatsgalerij in verval 53
Een nieuw tijdperk: herstart van de traditie 59
< Franck Smit, Het nieuwe Academiegebouw 1850-1906 65 >
< Klaas van Berkel, De hoogleraar als academische verschijning 73 >
Aan regels gebonden 81
De Groningse criteria 81
Regels niet van toepassing 88
Historisch document of artistieke en wetenschappelijke betekenis? 89
< Brigitte Hekker, De toga, een academische traditie 95 >
< Carolien ten Bruggencate, Ploeg-kunstenaars portretteren Groningse professoren 101 >
Portrettisten van de Groningse hoogleraren 109
De eerste eeuwen: op de regio gericht 109
Oplevende portretkunst 118
Oog voor lokale kunst 120
Eenheid in verscheidenheid: de galerij in de 21ste eeuw 124
Een schets van de Groningse senaatsgalerij in 26 portretten 127
Catalogus 181
Woord van dank 273
Bronnen en literatuur 275
Register 281
